بسمه تعالی
امید است مطالعه ی متن پیش رو ، موجب برداشتن قدمی در شناساندن فضای ناشناخته‌ی حوزه باشد. همچنین با توجه به آغاز ثبت نام حوزه‌های علمیه، چراغی برای داوطلبان ورود به حوزه علمیه نیز باشد.
۱. حوزه علمیه چیست؟
شاید به نظر پرسش عجیبی باشد اما متاسفانه هستند کسانی که هنوز از ماهیت حوزه علمیه بی‌اطلاع‌اند. به عبارت دیگر: حوزه‌ی علمیه یک سازمان حکومتی مانند سپاه پاسداران است یا یک نهاد پژوهشی دولتی یا یک مرکز فرهنگی غیر دولتی یا چیز دیگر؟!
در پاسخ باید گفت: حوزه علمیه در اصل یک مجموعه‌ی علمی ـ آموزشی است. برای تقریب به ذهن از عنوان دانشگاه استفاده می‌کنیم. یک دانشگاه در مقاطع تحصیلی متفاوت(کاردانی تا دکترا) و به صورت پیوسته. رشته‌های تحصیلی در این دانشگاه از علوم انسانی بوده و به طور پیش‌فرض و با محوریت رشته‌ی «فقه و اصول» به آموزش می‌پردازد. البته پیشینه و رسالت متعالی حوزه علمیه وجه افتراق اصلی این مجموعه با دیگر دانشگاههای موجود است. ذکر این نکته نیز ضروری است که شاکله‌ی حوزه علمیه، غیر دولتی و غیر خصوصی و به عنوان یک مجموعه‌ی مردمی با محوریت مرجعیت و عالمان دینی است.
۲. پذیرش حوزه در چه مقطع تحصیلی انجام می‌شود؟
حوزه‌ی علمیه به طور رسمی در سه مقطع تحصیلی سیکل(پایان دوره راهنمایی بنا بر ساختار قدیم و پایان پایه‌ی هشتم بنا بر ساختار جدید آموزش و پرورش)، دیپلم(پایان دوره دبیرستان) و دانشگاهی اقدام به پذیرش میکند. خود پذیرش مقطع دانشگاهی نیز شامل کاردانی، کارشناسی، کارشناسی ارشد و دکترا است. همچنین دانشجویی که حد اقل ۳۰ واحد درسی را گذرانده باشد ملحق به مقطع دانشگاهی خواهد بود.
۳. پذیرش از مقاطع مختلف چه تفاوتی در تحصیل و مدرک و… ایجاد میکند؟
بنا بر قوانین فعلی در ساختار آموزشی حوزه علمیه، هیچ تفاوتی در متون درسی، مدت زمان تحصیل، مدرک و… بین طلاب پذیرش شده‌ی هر کدام از مقاطع نیست. در واقع این ساختار در اصل بر مبنای پذیرش سیکل بنا نهاده شده و اگر کسی در مقطع دیپلم یا دانشگاهی قصد ورود به حوزه را داشته باشد اقدام به تحصیل در رشته‌ی موازی نموده است. تنها تفاوت قانونی میان پذیرش در مقاطع مختلف، شرط سنی است که به آن اشاره خواهد شد.
۴. مقاطع تحصیلی در حوزه چگونه است و اعتبار مدرک حوزه چقدر است؟
مدرک فوق دیپلم در حوزه علمیه
سطح اول حوزه، دروس مقدماتی است که به طور عادی، ۶ سال (از پایه اول تا پایه ششم) به طول می‌انجامد. در اتمام این دوره، مدرک فوق دیپلم داده می‌شود.
مدرک کارشناسی در حوزه علمیه
سطح دوم حوزه، شامل دروس کارشناسی است، این دوره، معمولا سه سال طول می‌‌کشد که پایه‌های هفتم، هشتم و نهم را شامل می‌شود.
اتمام پایه نهم، برابر است با پایان سطح دوم که مدرک کارشناسی حوزه علمیه به طلبه علوم دینی اعطا می‌شود.
برخی از طلاب، بعد از این دوره، برای ادامه تحصیل در سطح سوم، وارد مراکز تخصصی حوزه (مانند مراکز تخصصی کلام، فلسفه، تفسیر، تاریخ و …) می‌شوند و در آن مراکز، علاوه بر آموختن دروس تخصصی مربوطه، سطح سوم حوزه را ادامه می‌دهند.
مدرک کارشناسی ارشد در حوزه علمیه
سطح سوم حوزه، شامل دروس کارشناسی ارشد است که طلبه علوم دینی بعد از اتمام پایه دهم و ارائه پایان‌نامه، سطح سه حوزه به اتمام می‌رساند و مدرک کارشناسی ارشد علوم دینی را دریافت میکند. معمولا این دوره یک سال (جدا از پایان‌نامه که حدود ۲ سال زمان می‌برد) به طول می‌انجامد.
مدرک دکتری در حوزه علمیه
بعد از سطح سوم، طلبه وارد دوره سطح چهارم یا به اصطلاح «دوره دکترا» می‌شود و در آن دوره برای متخصص شدن و صاحب‌نظر شدن تلاش و کوشش میکند.
دانش‌پژوه این دوره بعد از ارائه هشت مصاحبه علمی و تدوین رساله سطح چهار، مدرک سطح چهار حوزه علمیه (دکترا) را دریافت میکند. این دوره جدا از رساله دکتری، حداقل ۶ سال به طول می‌انجامد.
نکته: به استناد مصوبات شورای عالی انقلاب فرهنگی، هر چهار مدرک حوزه علمیه، دقیقا همان مزایا و حقوق مدارک دانشگاهی را دارند.
۵. به جز فقه و اصول چه رشته‌هایی در حوزه وجود دارد؟
اساس و بدنه‌ی عمومی حوزه به سمت رشته‌ی فقه و اصول است و از این جهت این رشته، رشته‌ی اصلی به حساب می‌آید. اما طلبه می‌تواند با رفتن به رشته‌های تخصصی به ادامه‌ی تحصیل بپردازد. این رشته‌ها عموم رشته‌های علوم انسانی بوده و دایره‌ی گسترده‌ای دارند. از این رشته‌ها می‌توان به رشته‌های تخصصی «فلسفه»، «کلام»، «حقوق و قضا»، «تفسیر قرآن کریم»، «تاریخ»، «علوم سیاسی»، «اقتصاد»، «علوم حدیث»، «روانشناسی»، «مشاوره» و موارد بسیار دیگری اشاره کرد که به شکل تخصصی و در شاخه‌های مختلف ارایه می‌شوند.
۶. معنای درس خارج چیست و چرا به آن خارج می‌گویند؟
در پایه‌های یک تا دهم، دروس مورد ارایه و کتاب‌های منبع، معیّن و مدوّن است. و نقش استاد و مُدرّس، تبیین کننده و شرح دهنده‌ی متن کتاب و نظر مولف کتاب است اگر چه به طبع کار علمی همواره با اشکال و ان‌قلت خواهد بود. اما در درس خارج، محوریت با استاد و آن علم مورد ارایه است. در واقع استادی که در این علم صاحب نظر است با بیان و تبیین فنی مطالب علمی که در کتب مختلف از عالمان دیگر بیان شده، و همچنین نقد و جرح نظریات مختلف، نظر نهایی خود را بیان میکند. این عنوان نیز بر همین اساس و با توجه به این که مطالب درسی، خارج از چارچوب کتاب خاصی بیان می‌شود انتخاب شده است.
۷. اگر طلبه بشوم باید سربازی بروم ؟
بر خلاف تصور برخی که گمان می‌کنند طلبه، خدمت سربازی ندارد باید دانست که خدمت سربازی برای طلبه هم وجود دارد و بعد از اتمام تحصیل باید به سربازی برود و هنگام تحصیل، همانند دانشجو از معافیت تحصیلی برخوردار است.
بنابراین؛طلاب نیز مانند همه‌ی افراد دیگر جامعه با رسیدن به سن قانونی مشمول خدمت وظیفه می‌گردند. و مانند افراد دیگری که مشغول به تحصیل‌اند و در صورت رعایت شرایط پیش‌رفت تحصیلی از «معافیت تحصیلی» بهره می‌برند. معافیت تحصیلی نیز تا زمانی که ادامه‌ی تحصیل و پیش‌رفت تحصیلی مورد تایید حوزه ادامه داشته باشد تمدید خواهد شد و پس از پایان تحصیلی طلبه به خدمت وظیفه اعزام خواهد شد. سربازی طلاب از نظر مدت تفاوتی با سربازی دیگران ندارد. مرحله‌ی آموزشی طبق قانون و در قم برگزار می‌شود. خود خدمت هم بنا به درخواست مراکز، نهادها و سازمان‌هایی که مجاز به جذب سرباز هستندو به عنوان سرباز ـ طلبه صورت می‌گیرد
۸. شهریه چیست؟
می‌توان ساختار حوزه‌ی علمیه را قدیمی‌ترین یا دست کم یکی از قدیمی‌ترین ساختارهای آموزشی بورسیه است که امروزه در بسیاری از دانشگاههای داخل و خارج مرسوم است.. یعنی در مقابل تحصیل هر فرد در این مجموعه نه تنها هزینه‌ای از فرد دریافت نمی‌شود، بلکه جهت کمک به معیشت او در طول زمان تحصیل، کمک هزینه‌ی تحصیلی نیز پرداخت می‌شود. علت اصلی این کار تمرکز طلاب در آموختن و فعالیت علمی است و این کمک هزینه که تامین کننده‌ی معیشت حداقلی است تا پایان زمان تحصیل و به وجود آمدن شرایط درآمد ادامه خواهد داشت. به این کمک هزینه که به صورت ماهیانه پرداخت می‌شود شهریه می‌گویند(شهر در عربی به معنای ماه است.). در این‌جا لازم می‌دانم با توجه به حساسیتی که در این موضوع وجود دارد و گفته‌های متفاوتی که در این باره وجود دارد درباره‌ی میزان شهریه نیز نکته‌ای بنویسم.
میزان شهریه هر طلبه با توجه به مقطع تحصیل، حوزه تحصیل، متاهل یا مجرد بودن و شرایط دیگری متفاوت است. اما آن‌چه در حال حاضر به طلاب مبتدی(مقدمات) مجرد پرداخت می‌شود رقمی در حدود ۱۵۰ هزار تومان است.
۹. منبع تامین شهریه و هزینه‌های دیگر حوزه کجاست؟
با توجه به آن‌چه نوشته شد و این که حوزه‌های علمیه به عنوان یک نهاد غیر دولتی فعالیت می‌کنند، محل تامین هزینه‌ها مورد پرسش خواهد بود. در پاسخ گفته می‌شود که اساس هزینه‌ها در حوزه که شامل شهریه و… است، به واسطه مراجع معظم تقلید و از محل وجوهات شرعی و سهم امام علیه السلام تامین می‌شود. اما بخشی از هزینه‌ی حوزه که به طور معمول صرف ابنیه، فعالیتهای پژوهشی و… می‌شود از بودجه‌ی علمی، تحقیقاتی و فرهنگی دولت تامین می‌شود. در این‌جا یادآوری دو نکته لازم به نظر می‌رسد:
الف: حمایت مالی از حوزه‌های علمیه تنها در زمان جمهوری اسلامی نبوده و در زمان حکومت‌های پیش از این نیز چنین بوده. همان طور که امروز تعداد قابل توجهی از حوزه‌های علمیه در حکومت صفویه به بعد و با دستور حاکمان بنا می‌شده است.
ب: اتکای مالی به دولت‌ها از جانب حوزه‌های علمیه پذیرفته نیست. از این جهت مبنا بر کاهش تامین هزینه‌های حوزه از بودجه‌ی دولتی به شکل سالیانه است.
۱۰. آیا عمامه گذاشتن برای طلبه‌ها اجباری است؟
خیر! از لحاظ قانونی اجباری به پوشیدن لباس روحانیت نیست. اگرچه از شرایط دریافت مدرک سطح سه، ارتقای شهریه به سطح سه و برخی از امکانات، تلبس است.
۱۱. طلبه‌ها از چه زمانی می‌توانند معمم شوند؟
بنا بر قوانین هر طلبه در پایان پایه‌ی پنجم و در صورت احراز شرایط و پس از گذر از آزمون‌های مربوطه می‌تواند ملبس شود.
۱۲. طلبه‌ها و روحانیون چه شغل‌هایی پیدا می‌کنند؟
هر طلبه بعد از تحصیل در حوزه مثل هر دانشجو در هر مرکز آموزشی دیگر می‌تواند به فعالیت به صورت استخدام یا قراردادی در مراکز دولتی یا غیر دولتی در بیاید و یا به فعالیت علمی، پژوهشی و… به صورت شخصی و بدون کارفرما رو بیاورد. سازمان‌ها و نهادهایی مانند نیروهای مسلح، قوه قضاییه و… بنا به نیاز و طبق قانون اقدام به استخدام رسمی یا قراردادی طلبه و روحانی می‌نمایند. دانشگاههای مختلف دولتی و غیر دولتی نیز با توجه به نیاز به مُدرّس از طلاب واجد شرایط جهت تدریس و عضویت در هیات علمی استفاده می‌نمایند. همچنین خود حوزه‌های علمیه برای تامین نیروی کادر و اساتید از میان طلاب افرادی را به کار می‌گیرند. از سوی دیگر طلبه می‌تواند شغل و مشغولیت خود را بر مبنای تدریس، تالیف کتاب، تحقیق و پژوهش و یا تبلیغ از طریق منبر و… قرار دهد.
۱۳. با اینکه دوست دارم طلبه بشم ولی از تیکه کنایه های مردم ناراحت میشم احساس می کنم مسخره ام می کنند، چکار کنم؟
اولا: این مسئله ی تازه ای نیست، در طول تاریخ همیشه تمام انبیاء الهی از طرف مردم نادان مورد تمسخر قرار می گرفته اند و درپایان این پیامبران بودند که پیروز بودند و مسخره کنندگان همیشه مورد غضب خداوند متعال بودند. همچنان که قرآن کریم می فرماید: وَلَقَدِ اسْتُهْزِئَ بِرُسُلٍ مِنْ قَبْلِکَ فَحَاقَ بِالَّذِینَ سَخِرُوا مِنْهُمْ مَا کَانُوا بِهِ یَسْتَهْزِئُونَ (انعام/۱۰) یعنی : مسلماً پیامبران پیش از تو هم مسخره شدند؛ پس بر کسانی که پیامبران را مسخره می کردند، عذاب و کیفری که همواره به استهزا می گرفتند نازل شد و آنان را فرا گرفت.
ثانیا: قلبهای مردم دست خداوند است و اگر کسی در راه خداوند متعال ایستادگی کند خداوند متعال وعده داده است که محبت او را در دل مردم قرار دهد همچنان که قرآن کریم می فرماید: إِنَّ الَّذِینَ آمَنُوا وَعَمِلُوا الصَّالِحَاتِ سَیَجْعَلُ لَهُمُ الرَّحْمَنُ وُدًّا یعنی : مسلّماً کسانی که ایمان آورده و کارهای شایسته انجام داده‌اند، خداوند رحمان محبّتی برای آنان در دلها قرار می‌دهد!
۱۴. شرایط اقامت طلاب در حوزه علمیه چگونه است؟حجره چیست؟
طلاب مجرد ، در طول تحصیل خود در حجره اقامت دارند. حجره یک اتاق با امکاناتی ساده است که دو یا چند طلبه در کمال آرامش باهم در آن زندگی می کنند. حجره، مکانی پر طراوت و روح بخش است که باعث می شود .طلبه ها از زندگی نفس گیر و پر زرق و برق تمدن امروزی فاصله بگیرند و در آنجا برای مدتی کوتاه با خاطری آسوده از اشتغالات دیگر، مشغول درس ، بحث ، تحقیق و مطالعه باشند و زندگی سراسر علمی را تجربه نمایند. البته فراموش نشود سکونت در حجره به معنای دنیاگریزی، خلوت گزینین و عارف مسلکی نیست. بلکه فضایی کوچک و ساده و بی آلایش است که خواب و خوراک، درس و بحث و… و خلاصه بخش عمده ای از زندگی طلاب علوم دینی در این فضای معنوی و جذاب خلاصه می شود.
۱۵. ویژگیهای حجره طلبگی چیست؟
۱. در حجره های طلبگی، این احساس در بین طلاب وجود دارد که در حجره طلبه احساس می کند در خانه امام عصر(عج) زندگی می کند و آقا همیشه ناظر و حاضر و در لحظه لحظه زندگی طلاب وجود دارد و این قانون نانوشته سبب می شود افراد به صورت ناخودآگاه بسیاری از مسایل را مراعات نمایند.
۲. اساتید حوزه علمیه و مدارس علوم دینی به صورت مستمر و صمیمانه درمیان افراد حضور دارند و این حضور سبب می شود خیلی از حریم ها رعایت شود و از سوی دیگر نگاه پدرانه ای بالای سر طلاب هست و هر جا این حضور کم رنگ تر شود زندگی حجره نشینی به زندگی خوابگاهی تبدیل می شود.
۳. یکی دیگر از تفاوتهای عمده این است که در این فضا طلاب به اصول زندگی طلبگی پای بندی عمیق پیدا می کنند.
۴. حجره دریچه ای به زندگی و حیات است و فقط جایی برای استراحت و خواب و خوراک نیست و بدین خاطر همه طلاب در نظافت حجره، نشاط، معنویت، وظیفه شناسی و رعایت حقوق دیگران و… در تلاشند و این یک قانون دائمی نانوشته بین طلاب علوم دینی است.
۱۶. جایگاه تفریح و سرگرمی و ورزش در حوزه چگونه است؟
برخلاف تصور بسیاری از مردم ، اینگونه نیست که طلاب در مدرسه ی علمیه دائم مشغول تلاوت قرآن و دعا و مطالعه و….باشند. بلکه با برنامه ریزی های مسئولین مدرسه ی علمیه طلاب بخشی از اوقات خود را نیز در فعالیتهای ورزشی ، تفریحی می گذرانند. فعالیتها و تفریحاتی از قبیل فوتسال، والیبال، تنیس ، ورزش دفاع شخصی و آمادگی جسمانی ، شنا ، تیراندازی و……همراه با اردوهای علمی ، تفریحی، فرهنگی و زیارتی ازجمله تفریحات و سرگرمی ها و ورزشهائی است در در بسیاری از حوزه های علمیه مورد توجه قرار می گیرد.
معرفی مدرسه علمیه امام خمینی ره گلپایگان
آدرس و امکانات
مدرسه علمیه امام خمینی ره درشهرستان گلپایگان، جنب مسجد جامع واقع شده است. این مدرسه علمیه دارای امکاناتی همچون کلاسهای درس، حجره های طلاب، کتابخانه ی مجهز، آشپزخانه و سالن بزرگ غذاخوری، سالن بزرگ اجتماعات، اتاق پژوهش مجهز به سیستمهای دارای برنامه ها و نرم افزارهای پژوهشی و… می باشد.
تولیت، مدیریت، کادر و اساتید
مؤسس و تولیت مدرسه ی علمیه امام خمینی ره گلپایگان رئیس محترم دفتر مقام معظم رهبری حجت الاسلام والمسلمین محمدی گلپایگانی زید عزه است. این مدرسه دارای کادری دلسوز و پرتلاش، دارای برنامه هایی منسجم و همچنین اساتیدی توانمند در رشته های مختلف از شهر مقدس قم است.
اهداف مورد نظر
تربیت طلّابی ممتاز،برخوردار از بنیه‌ی قویّ علمی،محقق،مدرس، پژوهشگر و مبلغ دین مبین اسلام
تربیت طلّابی نیرومند از حیث اعتقادی و مسلط به مبانی دینی با محوریت معارف بلند قرآن و أهل بیت علیهم السلام
تربیت طلّابی مهذّب ومتخلّق به اخلاق الهی و قرآنی
تربیت طلّابی مأنوس با قرآن کریم به گونه ای که فارغ التحصیلان بعد از اتمام تحصیل، حافظ قرآن کریم و آشنا با مفاهیم تفسیری و معارف بلند قرآن کریم شده باشند.
تربیت طلّابی مأنوس با احادیث و معارف اهل بیت علیهم السلام.
تربیت طلّابی انقلابی، زبان دان ،زمان شناس، بابصیرت، ولایت مدار وآگاه به شرائط جهان اسلام، با استفاده از طرحهای مطالعاتی ، برنامه های بصیرت افزائی و تسلط بر زبانهای تأثیرگذار خارجی.
تسریع در حضور فارغ التحصیلان در میدانهای علمی و خدمتگزاری به جامعه ی اسلامی
سیاستهای آموزشی
۱ـ استفاده از روشهای نوین آموزشی
۲ . تنظیم برنامه‌های آموزشی با نگاه پژوهش محوری
۳ـ استفاده از شیوه های موفق حوزوی و دانشگاهی در امور آموزشی و پژوهشی
۴ـ آشنایی با زبان و ادبیات فارسی و تکلم به زبان انگلیسی،عربی
۵ـ اهمیت ویژه به بهره گیری از قالبهای مناظره، پرسش و پاسخ، مباحثه و گفتگو در زمینه های علمی، اعتقادی، اخلاقی و سیاسی جهان اسلام.
سیاستهای تهذیبی و تربیتی
۱ـ اهتمام به امر نشاط روحی و جسمی طلاب
۲ـ ارائه مشاوره و همراهی دائمی با طلاب درطول تحصیل در امور مختلف
۳ـ فراهم آوردن شرائط محیطی مناسب جهت انس با دعا ، قرآن ، توسل به اهل بیت علیهم السلام وامور معنوی
۴ـ پرکردن اوقات شبانه روز و برنامه‌ریزی برای تمامی ساعات و ایام سال با طرحها و برنامه های علمی و تفریحی و ورزشی و…..
۵ـ استفاده از اساتید بزرگ اخلاق
آدرس: گلپایگان، جنب مسجد جامع،مدرسه علمیه امام خمینی ره
شماره تماس:
۵۷۴۵۴۹۸۱_۰۳۱ ۰۹۱۳۹۷۱۹۸۹۳
۵۷۴۵۴۹۸۰_۰۳۱ ۰۹۳۷۹۷۵۰۱۰۲
